Ordinarium et Canon Missae

SECUNDUM USUM INSIGNIS ET PRÆCLARÆ

Ordinary of the Mass

Deinde sequatur.

    Antiphona, Introibo ad altare Dei.

    Psalmus. Judica me, Deus, et discerne causam meam de gente non sancta: ab homine iniquo et doloso erue me.
    Quia tu es Deus, fortitudo mea : quare me repulisti, et quare tristis incedo, dum affligit me inimicus?
    Emitte lucem tuam et veritatem tuam: ipsa me deduxerunt, et adduxerunt in montem sanctum tuum, et in tabernacula tua.
    Et introibo ad altare Dei: ad Deum, qui lætificat juventutem meam.
    Confitebor tibi in cithara, Deus, Deus meus: quare tristis es, anima mea, et quare conturbas me?
    Spera in Deo, quoniam adhuc confitebor illi: salutare vultus mei, et Deus meus.
    Gloria Patri, et Filio: et Spiritui Sancto:
    Sicut erat in principio, et nunc, et semper: et in sæcula sæculorum. Amen.
    Antiphona. Introibo ad altare Dei: ad Deum qui lætificat juventutem meam.

Kyrie eleison.
Christe eleison.
Kyrie eleison.

Ministri respondeant,

    Misereatur vestri omnipotens Deus, et dimittat vobis omnia peccata vestra; liberet vos ab omni malo; conservet et confirmet in bono; et ad vitam perducat æternam.
    Sacerdos. Amen.
    Et postea dicant, Confiteor. Quo dicto dicat Sacerdos, Misereatur, ut supra. Deinde dicat Sacerdos,
    Absolutionem et remissionem omnium peccatorum vestrorum, spatium veræ pœnitentiæ et emendationem vitæ, gratiam et consolationem Sancti Spiritus, tribuat vobis omnipotens et misericors Dominus.

    Ministri respondeant, Amen

    Et sciendum est, quod quicumque sacerdos Officium exsequatur, semper Episcopus, si præsens fuerit, ad gradum altaris dicat Confiteor, Misereatur et Absolutionem.

Deinde dicat Sacerdos Versum,

    V. Adjutorium nostrum in Nomine Domini. R. Qui fecit cœlum et terram.
    V. Sit Nomen Domini benedictum.
    R. Ex hoc nunc et usque in sæculum.
    Oremus.
    Deinde, finitis precibus, Sacerdos deosculetur diaconum, et postea subdiaconum, ita dicens,

HABETE osculum pacis et dilectionis, ut apti sitis sacrosancto altari, ad perficiendum officia divina.

    Et hoc semper observetur per totum annum nisi tantum in missis pro defunctis, et in tribus proximis feriis ante Pascha.

    His itaque peractis, ceroferarii candelabra cum cereis ad gradum altaris dimittant; deinde accedat Sacerdos ad altare, et dicat in medio altaris tacita voce, inclinatoque corpore et junctis manibus,

    Tunc erigat se Sacerdos et osculetur altare, et hoc in medio, et signet se in facie sua ita dicens,
IN NOMINE Patris et Filii et Spiritus Sancti. Amen.

    Deinde ponat diaconus thus in thuribulum, et dicat prius Sacerdoti Benedicite. Et Sacerdos dicat, Dominus. Ab ipso benedicatur hoc incensum in cujus honore cremabitur. In Nomine Patris etc.
    Tunc diaconus, ei thuribulum tradens, deosculetur manum ejus, et ipse Sacerdos thurificet medium altaris et utrumque cornu altaris, primo in dextera, secundo in sinistra parte, et interim in medio.
    Deinde ab ipso diacono ipse Sacerdos thurificetur; et postea Textum ministerio subdiaconi Sacerdos deosculetur.
    His itaque gestis in dextro cornu altaris cum diacono et subdiacono, Officium missæ usque ad Orationem prosequatur, vel usque ad Gloria in excelsis, quando dicitur. Et post officium: et postea dicitur Gloria in excelsis et sicut erat. Tertio repetatur officium: sequatur Kyrie.

    His finitis et officio inchoato, cum post officium, Gloria Patri, incipitur: tunc accedant ministri ad altere ordinatim: primo ceroferarii duo pariter incedentes; diende thuribularii: post, subdiaconus: exinde diaconus, post eum sacerdos: diacono et subdiacono casulis indutis. Quo facto sacerdos et sui ministri in sedibus paratis se recipiant, et expectent usque ad Gloria in excelsis: quod incipiatur semper in medio altaris quandocunque dicitur.

GLORIA IN EXCELSIS DEO, Et in terra pax hominibus bonæ voluntatis. Laudamus te. Benedicimus te. Adoramus te. Glorificamus te. Gratias agimus tibi propter magnam gloriam tuam, Domine Deus, Rex cœlestis, Deus, Pater omnipotens.
    Domine Fili Unigenite, Jesu Christe, Domine Deus, Agnus Dei, Filius Patris, Qui tollis peccata mundi, miserere nobis. Qui tollis peccata mundi, suscipe deprecationem nostram. Qui sedes ad dexteram Patris, miserere nobis. Quoniam tu solus sanctus, tu solus Dominus, tu solus altissimus, Jesu Christe, cum Sancto Spiritu, in gloria Dei Patris. Amen.

    Post inceptionem Gloria in excelsis divertat se Sacerdos ad dextrum cornu altaris, et ministri cum eo prosequentes, diaconus a dextris et subdiaconus a sinistris, submissa voce dicant idem.

    Per totum Adventum non dicitur Gloria in excelsis de quocumque dicitur missa, nec a Septuagesima usque ad vigiliam Paschæ.
 

 Censing

   His itaque peractis factoque signaculo crucis in facie sua vertat se Sacerdos ad populum, elevatisque aliquantulum brachiis junctisque manibus dicat,
    Dominus vobiscum.

Et chorus respondeat,

    Et cum spiritu tuo.

    Et iterum revertat se Sacerdos ad altare et dicat,

Oremus.

    Deinde dicitur oratio, sic determinado.
    Per omnia sæcula sæculorum.
    Et si aliqua memoria habenda est, iterum dicat sacerdos, Oremus, ut supra. Et quando sunt plures collectæ dicendæ: tunc omnes orationes quæ sequuntur sub uno Per Dominum et uno Oremus dicantur: ita tamen quod septenarium numerum escedere non debent. Et semper dum stat sacerdos ad officium missæ: post eum stet diaconus directe in proximo gradu, et subdiaconus simiili modo dorecte in secundo gradu post diaconum: ita ut quoties sacerdos ad populum se convertit, diaconus similiter se convertat. Subdiaconus vero interim genuflectendo de capsula sacerdotis aptanda subministeret. Sciendum est autem quod quicquid a Sacerdote dicitur ante Epistolam, in dextro cornu altaris expleatur, præter inceptionem Gloria in excelsis. Similiter fiat post perceptionem Sacramenti. Cætera omnia in medio altaris expleantur, nisi forte diaconus defuerit. Post introitum vero missæ unus ceroferariorum panem vinum et aquum quæ ad Eucharistiæ ministrationem disponuntur, deferat: reliquus vero pelvum cum aqua et manutergio portet. Chorum licet ingredi usque ad complementorium primæ collectæ.

    Incepta vero ultima oratione ante epistolam: subdiaconus par medium chori ad legendum Epistolam in pulpitum accedat. Et legatur epistola in pulpito omni die dominica, et quadocumque chorus regitur per totum annum: et in die cœnæ et in vigilia Paschæ et penthe. et in com. animarum. In omnibus vero aliis festis et feriis, et in vigiliis, et in quatuor temporibus extra ebd. penthe. ad gradum chori legatur tam in quadragesima quam extra quadragesimam.
    Quando epistola legitur duo pueri in superpelliciis facta incliatione ad altare ante gradum chori in pulpitum per medium chori ad Gradule incipiendum se præparent, et suum versum cantandum. Dum versus gradulis canitur duo de superiori gradu ad Alleluya cantandum cappas servicas se induant. Et ad pulitum per medium chori accedant. Sequatur Alleluya. Finito Alleluya, sequatur Sequentia.
 

 Epistle & Gradual

    In fine Alleluia vel Sequentiæ vel Tractus, diaconus antequam accedat ad Evangelium pronuntiandum thurificet medium altaris tantum. Nunquam enim thurificetur lectrinum ante pronuntiationem evangelii. Deinde accipiat Textum, scilicet librum Evangeliorum, et humilians se ad Sacerdotem stantem coram altari, versa facie ad meridiem ita dicat, sine nota,

    Jube, domine, benedicere.

    Sacerdos respondeat,
    Dominus sit in corde tuo et in ore tuo ad pronuntiandum sanctum Evangelium Dei. In Nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti. Amen.

    Et sic procedat diaconus per medium chori, ipsum textum super sinistram manum solemniter gestando ad pulpitum accedat, thuribulario et ceroferario precedentibus. Quandocumque enim legitur et evangelium. Et cum ad locum legendi pervenerint: textum ipsum subdiaconus accipiat; et a sinistris ipsius diaconi quasi oppositus ipsum textum dum evangelium legitur teneat: ceroferariis diacono assistentibus: uno a dexteris et reliquo a sinistris ad eum conversis. Thuribularius vero stet post diaconum ad eum conversis. Et semper legatur evangelium versus aquilonem. Cum autem inceperit evangelium: post Dominus vobiscum faciat signum crucis super librium: deinde in sua fronte, et postea in pectore cum pollice.

    Sancti Evangelii secundum —.
    Gloria tibi, Domine.

    Lecto Evangelio osculetur librum: et accedens subdiaconus statim porrigat ei Textum quem ipse diaconus ex directo pectore deferat, et offerat Sacerdoti deosculandum.
    Finito Sacerdos Evangelio in medio altaris incipiat.
 

    Deinde Sacerdos conversus ad populum dicat Dominus vobiscum; Chorus respondeat Et cum spiritu tuo. Item Sacerdos ad altare dicat Offertorium.

    Post Offertorium vero porrigat diaconus Sacerdoti calicem cum patena et sacrificio, et osculetur manum ejus utraque vice. Ipse vero accipiens ab eo calicem, diligenter ponat in loco suo debito snper medium altare, et inclinato parumper elevet calicem utraque manu, offerens sacrificium Domino, dicendo hanc orationem,

SUSCIPE, Sancta Trinitas, hanc oblationem, quam ego indignus peccator offero in honore tuo, beata Mariæ et omnium Sanctorum tuorum, pro peccatis et offensionibus meis: et pro salute vivorum et requie omnium fidelium defunctorum.
    In Nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti acceptum sit Omnipotenti Deo hoc sacrificium novum.
 

    Dictaque oratione, reponat calicem et cooperiat eum cum corporalibus, ponatque panem super corporalia decenter ante calicem vinum et aquam continentem; et osculetur patenam, et reponat eam a dextris super altare, sub corporalibus parum cooperiendo. Hoc peracto accipiat thuribulum a diacono et thurificet sacrificium. Et dum thurificat, dicat versum sequentem,
    Dirigatur, Domine, ad te oratio mea, sicut incensum in conspectu tuo.

    Postea thurificetur ipse Sacerdos ab ipso diacono. Deinde acolythus thurificet Chorum.

    His itaque peractis, eat Sacerdos ad dextrum cornu altaris, et abluat manus dicens,

MUNDA me, Domine, ab omni inquinamento mentis et corporis; ut possim mundus implere opus sanctum Domini,

    Diacono interim ipsum altare in sinistro cornu thurificante.
    Ablutis manibus Sacerdos revertat se ad altare ad divinum officium exsequendum, et stans ante altare, inclinato capite et corpore, junctis manibus, dicat hanc orationem,

IN spiritu humilitatis et in animo contrito suscipiamur, Domine, a te; et sic fiat sacrificium nostrum in conspectu tuo, ut a te suscipiatur hodie, et placeat tibi, Domine Deus meus.

    Et erigens se, deosculetur altare a dextris sacrificii; et dans benedictionem ultra sacrificium, postea signet se dicens, In Nomine Patris, etc.

    Deinde vertat se Sacerdos ad populum, et tacita voce dicat,

ORATE, fratres et sorores, pro me, ut meum pariterque vestrum acceptum sit Domino Deo nostro sacrificium.

Responsi cleri privatim,

    Spiritus Sancti gratia illuminet cor tuum et labia tua, et accipiat Dominus digne hoc sacrificium laudis de manibus tuis pro peccatis et offensionibus nostris.
 

    Et reversus ad altare, Sacerdos Secretas Orationes dicat juxta numerum antedictarum et ordinem ante epistolam, ite incipiens:

    Oremus.

    Quibus dictis dicat aperta voce, Per omnia sæcula sæculorum; manibus non levatis clonec dicitur Sursum corda. Et tunc accipient subdiaconus offertorium et patenam, de manu diaconi, ipsam patenam tenendam quousque Pater noster disitur: quam acolyto offertorio coopertam committat in gradu, scilicet post diaconum interim constituto.

    Hoc modo incipiantur omnes præfationes ad missum per totum annum, tam in feriis quam in festis:

    Per omnia sæcula sæculorum. Amen.

Dominus vobiscum.
Et cum spiritu tuo.

    Hic elevat Sacerdos manus, dicens,

SURSUM corda.
  Habemus ad Dominum.
    Gratias agamus Domino Deo nostro.
    Dignum et justum est.

    Hæc præfatio est quotidiana.
 

    VERE dignum et justum est, æquum et salutare, nos tibi semper et ubique gratias agere, Domine sancte, Pater omnipotens, Æterne Deus, per Christum Dominum nostrum: per quem Majestatem tuam laudant angeli, adorant dominationes, tremunt potestates, cœli cœlorumque virtutes ac beata Seraphin socia exsultatione concelebrant. Cum quibus et nostras voces ut admitti jubeas deprecamur, supplici confessione dicentes,

    Sequitur Sanctus. Dum sacerdos dicit Sanctus, sanctus, erigat parumper brachia sua et jungat manus suas, usque ad hæc verba In nomine Domine: tunc semper signet se in facie sua,

    SANCTUS, SANCTUS, SANCTUS, DOMINUS DEUS SABAOTH. PLENI SUNT CŒLI ET TERRA GLORIA TUA. HOSANNA IN EXCELSIS. BENEDICTUS QUI VENIT IN NOMINE DOMINI. HOSANNA IN EXCELSIS.

    Dum Sacerdos dicit Sanctus, Sanctus, erigat parumper brachia sua, et jungat manus suas usque ad hæc verba In Nomine Domini; tunc semper signet se in facie sua.

    Deinde confestim, manibus junctis et elevatis oculis, incipiat Canonem Missæ,

TE IGITUR, etc.

DE NATIVITATE DOMINI.

    Hæc Præfatio dicitur in Nativitate Domini ad omnes missas, et quotidie per hebdomadam, et in die Circumcisionis, et in omnibus missis de Sancta Maria ab hac die usque ad Purificationem, et etiam in die Purificationis. Dicatur etiam in missis de Corpore Christi. Dicatur etiam in Festo Corporis Christi et in Octavis ejusdem, et infra, quando de eo fit servitium. Dicatur etiam in commemoratione ejusdem. Communicantes vero dicitur tantum usque ad Circumcisionem et in die Circumcisionis.

    Æterne Deus; Quia per incarnati Verbi mysterium nova mentis nostra oculis lux tua claritatis infulsit: ut dum visibiliter Deum cognoscimus, per hunc in invisibilium amorem rapiamur.
    Et ideo cum Angelis, etc.

    Nota quod infra Canonem ad primam missam in nocte Nativitatis Domini dicitur Communicantes et noctem sacratissimam, etc. Ad omnes alias missas dicitur diem sacratissimum.

    COMMUNICANTES et diem sacratissimum celebrantes, quo beata Maria intemerata virginitas huic mundo edidit Salvatorem; Sed et memoriam venerantes Inprimis ejusdem gloriosa semper Virginis Mariæ genetricis ejusdem Dei et Domini nostri Jesu Christi; Sed et beatorum, etc.
 

Proper Prefaces

Christmas

et per Octavas et in Octavis.

    Æterne Deus; Quia cum Unigenitus tuus in substantia nostra carnis apparuit, in novam nos immortalitatis sua lucem reparavit.
    Et ideo cum Angelis, etc.

Infra Canonem.

    COMMUNICANTES et diem sacratissimum celebrantes quo Unigenitus tuus in tua tecum gloria coæternus, in veritate carnis nostra visibiliter corporalis apparuit; Sed et memoriam venerantes, Inprimis gloriosæ semper Virginis Maria genetricis ejusdem Dei et Domini nostri Jesu Christi; Sed et beatorum, etc.
 

    Et in omni missa de jejunio abhinc usque ad Cœnam Domini.

    Æterne Deus; Qui corporali jejunio vitia comprimis, mentem elevas, virtutem largiris et præmia; Per Christum Dominum nostrum;
    PER quem Majestatem tuam, etc.

    Nota quod in Dominicis per Quadragesimam dicitur Præfatio quotidiana, Per quem Majestatem.

    In Cœna Domini etiam Præfatio quotidiana dicitur, et Infra Canonem tam ab episcopo quam a sacerdote dicitur.

    COMMUNICANTES et diem sacratissimum celebrantes quo Dominus noster Jesus Christus pro nobis traditus est; Sed et memoriam venerantes, Inprimis gloriosa semper virginis Mariæ genetricis ejusdem Dei et Domini nostri Jesu Christi; Sed et beatorum, etc.

    Hanc igitur oblationem servitutis nostra, sed et cunctæ familiæ tuæ, quam tibi offerimus ob diem in qua Dominus noster Jesus Christus tradidit discipulis suis Corporis et Sanguinis sui mysteria celebranda, quæsumus, Domine, ut, etc.
    QUAM oblationem, etc.
    Qui pridie quam pateretur pro nostra omniumque salute hoc est hodie, accepit panem in sanctas et venerabiles manus suas; et, elevatis oculis in cœlum ad te Deum Patrem, etc.
 

et per totam hebdomadam et in omnibus Dominicis usque ad Ascensionem, quando de Dominica sive de Pascha dicitur missa. Sed in vigilia Paschæ tantum dicitur in Præfatione, Sed in hac potissimum nocte. Communicantes vero et Hanc igitur per hebdomadam et in octavis Paschæ tantum dicuntur: ita quod in vigilia Paschæ tantum dicitur noctem sacratissimam; in die vero Paschæ et alias quando dicitur, dicitur diem sacratissimum.

    Æterne Deus; Et te quidem omni tempore, sed in hac potissimum die gloriosius prædicare, cum Pascha nostrum immolatus est Christus. Ipse enim verus est Agnus qui abstulit peccata mundi, qui mortem nostram moriendo destruxit, et vitam resurgendo reparavit.
    ET ideo cum Angelis, etc.

Infra Canonem.

    COMMUNICANTES et diem sacratissimum (vel et noctem sacratissimam) celebrantes Resurrectionis Domini nostri Jesu Christi secundum carnem, Sed et memoriam venerantes, In primis gloriosæ semper virginis Mariæ, genetricis ejusdem Dei et Domini nostri Jesu Christi, Sed et beatorum, etc.

    HANC igitur oblationem servitutis nostræ, sed et cunctæ familiæ tuæ, quam tibi offerimus pro his quoque quos regenerare dignatus es ex aqua et Spiritu Sancto, tribuens eis remissionem omnium peccatorum, quæsumus, Domine, ut etc.
 

et per octavas, et in octavis, et in Dominica infra octavas quando cle Dominica agitur.

    Æterne Deus; Per Christum Dominum nostrum, Qui post Resurrectionem suam omnibus discipulis suis manifestus apparuit et ipsis cernentibus est elevatus in cœlum, ut nos divinitatis suæ tribueret esse participes.
Et ideo cum Angelis, etc.
 

et per hebdomadam, et in omnibus missis de Sancto Spiritu.
    Communicantes et Hanc igitur in die Pentecostes, et abhinc usque ad festum Sanctæ Trinitatis dicuntur tantum.

    Æterne Deus; Per Christum Dominum nostrum, Qui ascendens super omnes cœlos, sedensque ad dexteram
tuam promissum Spiritum Sanctum hodierna die in filios adoptionis effudit. Quapropter profusis gaudiis totus in orbe terrarum mundus exultat, sed et supernæ virtutes atque angelicæ potestates hymnum gloriæ tuæ concinunt, sine fine dicentes, SANCTUS, etc.

Infra Canonem.

    COMMUNICANTES et diem sacratissimum Pentecostes celebrantes, quo Spiritus Sanctus apostolis in igneis linguis apparuit; Sed et memoriam venerantes, In primis, etc.

    HANC igitur oblationem servitutis nostræ, sed et cunctæ familiæ ture, quam tibi offerimus pro his quoque quos regenerare dignatus es ex aqua et Spiritu Sancto, tribuens eis remissionem omnium peccatorum, quæsumus, Domine, ut etc.
 

et in omnibus Dominicis usque ad Adventum Domini, et in omni missa sponsalium.

    Æterne Deus; Qui cum Unigenito Filio tuo et Spiritu Sancto unus es Deus, unus es Dominus, non in unius singularitate Personæ, sed in unius Trinitate Substantiæ. Quod enim de tua gloria revelante te credimus, hoc de Filio tuo, hoc de Spiritu Sancto, sine differentia discretionis sentimus : Ut, in confessione veræ sempiternæque Deitatis, et in Personis proprietas et in Essentia unitas et in Majestate adoretur æqualitas: Quam laudant Angeli atque Archangeli, Cherubim quoque ac Seraphim, qui non cessant clamare, una voce dicentes, SANCTUS, etc.
 

et Evangelistarum, præterquam in festo Sancti Johannis Ap. et Evan. in hebdomada Nativitatis Domini. In Octavis vero ejusdem dicetur, et in Festo ejus in tempore Paschali.

    Æterne Deus; Et te, Domine, suppliciter exorare ut gregem tuum, Pastor æterne, non deseras, sed per beatos Apostolos tuos continua protectione custodias; ut iisdem rectoribus gubernetur quos operis tui vicarios eidem contulisti præesse pastores.
    ET ideo cum Angelis, etc.
 

et in Commemorationibus ejusdem per totum annum.

    Æterne Deus; Qui salutem humani generis in ligno crucis constituisti, ut unde mors oriebatur, inde vita resurgeret, et qui in ligno vicerat in ligno quoque vinceretur; Per Christum Dominum nostrum; Per quem Majestatem tuam laudant angeli, etc.
 

    Æterne Deus; Et te in veneratione beatæ et gloriosæ semper Virginis Mariæ exsultantibus animis laudare, benedicere, et prædicare: Quae et Unigenitum tuum Sancti Spiritus obumbratione concepit, et, virginitatis gloria permanente, huic mundo lumen æternum effudit Jesum Christum Dominum nostrum; Per quem Majestatem, etc.

    PER quem Majestatem tuam laudant angeli, adorant dominationes, tremunt potestates, cœli cœloramque virtutes ac beata Seraphin socia exsultatione concelebrant.
    CUM quibus et nostras voces ut admitti jubeas deprecamur, supplici confessione dicentes,

    SANCTUS, SANCTUS, SANCTUS, DOMINUS DEUS SABAOTH. PLENI SUNT CŒLI ET TERRA GLORIA TUA. HOSANNA IN EXCELSIS. BENEDICTUS QUI VENIT IN NOMINE DOMINI. HOSANNA IN EXCELSIS.