FFURF GWEINYDDIAD PRIODAS.

¶ YN gyntaf, rhaid yw gofyn Gostegían pob rhai a brïoder, yn yr Eglwys, ar dri Sul gwahanredol, ar bryd y Gwasanaeth yn y bore, neu yn y prydnhawn, oni bydd yno Wasanaeth yn y bore, yn ebrwydd ar ol yr ail Lith; a’r Curad yn dywedyd yn y modd arferedig,
 

YR wyf yn cyhoeddi Gost egion Prïodas rhwng M. o — ac N. o —. Os gŵyr neb o honoch achos neu rwystr cyfiawn, fel na ddylid cyssylltu y ddeuddyn hyn ynghŷd mewn glân Brïodas, mynegwch ef. Dyma ’r waith gyntaf [ail, neu y drydedd] o’u gofyn.

¶ Ac os y rhai a fynnant eu prïodi a fydd yn trigo mewn gwahanol Blwyfau, rhaid yw gofyn y Gostegion yn y ddau Blwyf; ac na bo i Gurad y naill Blwyf eu prïodi hwy, nes cael hyspysrwydd ddarfod gofyn eu Gostegion dair gwaith gan Gurad y Plwyf arall.

¶ Ar y dydd a’r amser gosodedig i fod y Brïodas, deued y rhai a brïoder i gorph yr Eglwys, a’u ceraint a’u cymmydogion: ac yno, gan sefyll ynghŷd, y Mab ar y llaw ddehau, a’r Ferch ar yr aswy, yr Offeiriad a ddywed,
 

FY anwyl garedigion, yr ŷm ni wedi ymgynnull yma yngolwg Duw, ac yn wyneb y gynnulleidfa hon, i gyssylltu’r ddeuddyn hyn ynghŷd mewn glân Brïodas, yr hon sydd ystâd barchedig wedi ei hordeinio gan Dduw yn amser diniweidrwydd dyn, yn arwyddocâu i ni y dirgel undeb y sy rhwng Crist a’i Eglwys; yr hon wỳnfydedig ystâd a addurnodd ac a brydferthodd Crist â’i gynnrychioldeb ei hun, a’r gwỳrthiau cyntaf a wnaeth efe yn Cana Galilea; ac a ddywedir hefyd gan Sant Paul, ei bod yn anrhydeddus ym mhlith yr holl ddynion: ac am hynny ni ddylai neb ei chymmeryd arno, na’i gwneuthur, mewn byrbwyll, o ysgafnder meddwl, neu nwyfiant, er mwyn digoni gwŷniau a chwantau cnawdol, fel anifeiliaid ysgrublaidd y rhai nid oes reswm ganddynt; eithr yn barchedig, yn bwyllog, yn ystyriol, yn sobr, ac mewn ofn Duw; gan ddyledus synio er mwyn pa achosion yr ordeiniwyd Prïodas.
    Yn gyntaf, Hi a ordeiniwyd er ynnill plant, i’w meithrin yn ofn ac addysg yr Arglwydd, ac er moliant i’w Enw sanctaidd ef.
    Yn ail, Hi a ordeiniwyd yn ymwared yn erbyn pechod, ac i ymogelyd rhag godineb; megis ag y byddo i’r cyfryw rai nad oes iddynt roddiad i ymgynnal, allu prïodi, a’u cadw eu hunain yn ddihalogion aelodau corph Crist.
    Yn drydydd, Hi a ordeiniwyd er cyd-gymdeithas â’u gilydd, a’r cymmorth a’r diddanwch a ddylai’r naill ei gael gan y llall, yn gystal mewn hawddfyd ac adfyd: i’r hon sanctaidd ystâd y mae’r ddeuddyn presennol hyn wedi, dyfod yr awrhon i ymgyssylltu. Herwydd paham, os gŵyr neb un achos cyfiawn, fel na ellir yn gyfreithlon eu cyssylltu hwy ynghŷd, dyweded yr awrhon, neu na ddyweded byth rhag llaw.

¶ A chan grybwyll hefyd wrth y rhai a brïoder, efe a ddywed,

YR wyf fi yn erchi ac yn gorchymyn i chwi eich dau, fel y bo i chwi atteb ddydd y farn ofnadwy, pan gyhoedder dirgelion pob calon, os gŵyr yr un o honoch un anach, fel na ddylech yn gyfreithlawn fyned ynghŷd mewn Prïodas, gyffesu o honoch yr awrhon. Canys gwybyddwch yn dda, am gynnifer ag a gyssyllter yn amgen nag y myn Gair Duw, na’s cyssylltir hwy gan Dduw, ac nad yw eu Prïodas yn gyfreithlawn.

¶ Ar ddydd y Brïodas, o bydd i neb honni a dywedyd bod un anach na ddylent gael eu cyssylltu mewn Prïodas, wrth Gyfraith Dduw, neu Gyfreithiau’r Deyrnas hon, ac a ymrwyma â meichiau digonol gyd âg ef i’r pleidiau, neu ynte roddi Gwystl (am gwbl a dâl cymmaint a cholled y rhai a fo i’w prïodi) i brofi ei ddadl: yna y bydd rhaid oedi dydd y Brïodas hyd yr amser y profer y gwirionedd.
 

M. A fynni di y Ferch hon yn wraig brïod i ti, i fyw ynghŷd yn ol ordinhâd Duw, ynglân ystâd Prïodas? A geri di hi, ei diddanu, ei pherchi, a’i chadw yn glaf ac yn iach, a chan wrthod pob un arall, dy gadw dy hun yn unig iddi hi, cyhyd ag y byddoch byw eich deuoedd?

¶ Y Mab a ettyb,
Gwnaf.

¶ Yna y dywed y Gweinidog,

N. A fynni di y Mab hwn yn wr prïod i ti i fyw ynghŷd yn ol ordinhâd Duw, ynglân ystâd Prïodas? A ufuddhâi di iddo, a’i wasanaethu, ei garu, ei berchi, a’i gadw yn glaf ac yn iach, a chan wrthod pawb eraill, dy gadw dy hun yn unig iddo ef, cyhyd ag y byddoch byw eich deuoedd?

¶ Y Ferch a ettyb,
Gwnaf.

¶ Yna y dywed y Gweinidog,

    Pwy sydd yn rhoddir Ferch hon i’w phrïodi i’r Mab hwn?

¶ Yna y rhoddant eu crea i’w gilydd y modd hwn.

Y Gweinidog, gan dderbyn y Ferchi o law ei thad, neu ei cheraint, a bair i’r Mab â’i law ddehau gymmeryd y Ferch erbyn ei llaw ddehau, a dywedyd ar ei ol ef fel y mae yn Canlyn.

YR ydwyf fi M. yn dy gymmeryd di N. yn wraig brïod i mi, i gadw a chynnal, o’r dydd hwn allan, er gwell, er gwaeth, er cyfoethoccach, er tlottach, yn glaf ac yn iach, i’th garu ac i th fawrhâu, hyd pan y’n gwahano angau, yn ol glân ordinhâd Duw; ac ar hynny yr ydwyf yn rhoddi i ti fy nghred.

¶ Yna y gollyngant eu dwylaw yn rhyddion; a’r Ferch â’i llaw ddehau yn cymmeryd y Mab erbyn ei law ddehau, a ddywed ar ol y Gweinidog,

YR ydwyf fi N. yn dy gymmeryd di M. yn wr prïod i mi, i gadw a chynnal, o’r dydd hwn allan, er gwell, er gwaeth, er cyfoethoccach, er tlottach, yn glaf ac yn iach, i’th garu, i th fawrhâu, ac i ufuddhâu i ti, hyd pan y’n gwahano angau, yn ol glân ordinhâd Duw; ac ar hynny yr ydwyf yn rhoddi i ti fy nghred.

¶ Yna drachefn y gollyngant eu dwylaw yn rhyddion, ac y dyry y Mab Fodrwy i’r Ferch, gan ei dodi ar y llyfr, ynghŷd â’r ddyled ddefodol i’r Offeiriad a’r Clochydd. A’r Offeiriad a gymmer y Fodrwy, ac a’i dyry i’r Mab, i’w gosod ar y pedwerydd bys i law aswy y Ferch. A’r Mab, gan ddal y Fodrwy yno, wrth addysg yr Offeiriad, a ddywed,

A’R Fodrwy hon y’th brïodaf, â’m corph y’th anrhydeddaf, ac â’m holl olud bydol y’th gynnysgaeddaf: Yn Enw’r Tad, a’r Mab, a’r Yspryd Glân. Amen.
 

¶ Yna y gad y Mab y Fodrwy ar y pedwerydd bys o’r llaw aswy i’r Ferch; a hwy ill dau a ostyngant ar eu gliniau, ac y dywed y Gweinidog,

Gweddïwn.

O Dragywyddol Dduw, Creawdwr a Cheidwad pob rhyw ddyn, Rhoddwr pob rhad ysprydol, Awdwr y bywyd a bery byth; Anfon dy fendith ar dy wasanaeth-ddynion hyn, y mab hwn a’r ferch hon, y rhai yr ŷm ni yn eu bendithio yn dy Enw di; fel ag y bu i Isaac a Rebecca fyw yn ffyddlon ynghŷd, felly gallu o’r dynion hyn gyflawni a chadw yn ddïogel yr adduned a’r ammod a wnaed rhyngddynt (am yr hyn y mae rhoddiad a derbyniad y Fodrwy hon yn arwydd ac yn wystl) a gallu o honynt byth aros ynghŷd mewn perffaith gariad a thangnefedd, a byw yn ol dy ddeddfau; trwy Iesu Grist ein Harglwydd. Amen.

¶ Yna y cyssyllta’r Offeiriad eu dwy law ddehau hwy ynghŷd, ac y dywed,

    Y rhai a gyssylltodd Duw ynghŷd, na wahaned dyn.

¶ Yna y dywed y Gweinidog wrth y bobl.

YN gymmaint a darfod i M. ac N. gyd-synio mewn glân Brïodas, a thystiolaethu hynny ger bron Duw a’r gynnulleidfa hon, ac ar hynny ddarfod iddynt ymgredu, ac ymwystlo bob un i’w gilydd, a datgan hynny gan roddi a derbyn Modrwy, a chyssylltu dwylaw; yr wyf fi yn hyspysu, eu bod hwy yn Wr ac yn Wraig ynghŷd Yn Enw’r Tad, a’r Mab, a’r Yspryd Glân. Amen.

¶ Yna y Gweinidog a’u bendithia â’r fendith hon yn ychwaneg.

DUW Dad, Duw Fab, Duw Yspryd Glân, a’ch bendithio, a’ch cadwo, ac a’ch cymhortho; edryched yr Arglwydd yn drugarog ac yn amgeleddus arnoch, a chyflawned chwi a phob ysprydol fendith a rhad; modd y byddoch fyw felly ynghŷd yn y fuchedd hon, fel y bo i chwi yn y byd a ddaw feddiannu bywyd tragywyddol. Amen.

¶ Yna y Gweinidog, neu yr Ysgolheigion, gan fyned i Fwrdd yr Arglwydd, a ddywedant neu a ganant y Psalm hon y sydd yn canlyn.
 

Beati omnes. Psal. cxxviii.

GWYN ei fyd pob un sydd yn ofni yr Arglwydd : yr hwn sydd yn rhodio yn ei ffyrdd ef.
    Canys mwynhâi lafur dy ddwylaw : gwỳn dy fyd, a da fydd it’.
    Dy wraig fydd fel gwinwŷdden ffrwythlawn ar hŷd ystlysau dy dŷ : dy blant fel planhigion olewŷdd o amgylch dy ford.
    Wele, fel hyn yn ddïau y bendithir : y gwr a ofno’r Arglwydd.
    Yr Arglwydd a’th fendithia allan o Sïon : a thi a gai weled daioni Jerusalem holl ddyddiau dy einioes;
    A thi a gai weled plant dy blant : a thangnefedd ar Israel.
    Gogoniant i’r Tad, ac i’r Mab : ac i’r Yspryd Glân;
    Megis yr oedd yn y dechreu, y mae yr awr hon, ac y bydd yn wastad : yn oes oesoedd. Amen.

¶ Neu y Psalm yma.
 

Deus misereatur. Psal. lxvii.

DUW a drugarhao wrthym, ac a’n bendithio : a thywynned llewyrch ei wyneb arnom, a thrugarhaed wrthym.
    Fel yr adwaener dy ffordd ar y ddaear : a’th iachawdwriaeth ym mhlith yr holl genhedloedd.
    Molianned y bobl di, O Dduw : molianned yr holl bobl dydi.
    Llawenhâed y cenhedloedd, a byddant hyfryd : canys ti a ferni’r bobl yn uniawn, ac a lywodraethi’r cenhedloedd ar y ddaear.
    Molianned y bobl di, O Dduw : molianned yr holl bobl dydi.
    Yna’r ddaear a rydd ei ffrwyth : a Duw, sef ein Duw ni, an bendithia.
    Duw a’n bendithia : noll derfynau’r ddaear a’i hofnant ef.
    Gogoniant i’r Tad, ac i’r Mab : ac i’r Yspryd Glân;
    Megis yr oedd yn y dechreu, y mae yr awr hon, ac y bydd yn wastad : yn oes oesoedd. Amen.

¶ Wedi gorphen y Psalm, a’r Mab a’r Ferch yn gostwng ar eu gliniau ger bron Bwrdd yr Arglwydd, yr Offeiriad yn sefyll wrth y Bwrdd, a chan droi ei wyneb attynt hwy, a ddywed,

Arglwydd, trugarhâ wrthym.
    Atteb. Crist, trugarhâ wrthym.
    Gweinidog. Arglwydd, trugarhâ wrthym.
 

Gweinidog.

DUW Abraham, Duw Isaac, Duw Jacob, bendithia dy wasanaeth-ddynion hyn, a haua had bywyd tragywyddol yn eu meddyliau; megis pa beth bynnag yn dy Air cyssegredig yn fuddiol a ddysgant, y bo iddynt gyflawni hynny yngweithred. Edrych arnynt, Arglwydd, yn drugarog o’r nefoedd, a bendithia hwynt. Ac fel yr anfonaist dy fendith ar Abraham a Sarah, i’w mawr ddiddanwch hwy; felly bydded wiw gennyt anfon dy fendith ar dy wasanaeth-ddynion hyn, modd y bo iddynt, gan fod yn ufudd i’th ewyllys, ac yn ddïogel bob amser dan dy nawdd, aros yn dy serch hyd ddiwedd eu hoes; trwy Iesu Grist ein Harglwydd. Amen.

¶ Gadewir heibio y Weddi hon sy’n canlyn pan fo’r Ferch dros oedran planta.

O Drugarog Arglwydd, a nefol Dad, trwy radlawn ddawn yr hwn yr amlhâ hiliogaeth dyn; Attolygwn i ti gymmorth â’th fendith y ddeuddyn hyn; fel y bônt yn ffrwythlon i hilio plant, a hefyd cydfod a byw cyhyd mewn cariad duwiol a gweddeidd-dra, oni welont ddwyn eu plant i fynu yn Gristianus ac yn rhinweddol, i’th foliant a’th anrhydedd di; trwy Iesu Grist ein Harglwydd. Amen.

DUW, yr hwn trwy dy alluog nerth a wnaethost bob peth o ddiddym ddefnydd, yr hwn hefyd (wedi gosod pethau eraill mewn trefn) a ordeiniaist allan o ddyn (yr hwn a grewyd ar dy lun a’th ddelw dy hun) gael o wraig ei dechreuad; a chan eu cyssylltu hwy ynghŷd, a arwyddoceaist na byddai byth gyfreithlawn wahanu y rhai trwy Brïodas a wnelit ti yn un: O Dduw, yr hwn a gyssegraist ystâd Prïodas i gyfryw ragorol ddirgeledigaethau, megis ag yr arwyddocàir ac y coffâir ynddi y brïodas ysprydol a’r undeb rhwng Crist a i Eglwys; Edrych yn drugarog ar y rhai hyn dy wasanaeth-ddynion, fel y caro y gwr hwn ei wraig, yn ol dy Air di (megis y carodd Crist ei brïod yr Eglwys, yr hwn a’i rhoes ei hunan drosti, gan ei charu a’i mawrhâu fel ei gnawd ei hunan) a hefyd bod y wraig hon yn garuaidd ac yn serchog, yn ffyddlon ac yn ufudd i’w gwr, ac ym mhob heddwch, sobrwydd, a thangnefedd, ei bod yn canlyn esampl sanctaidd a duwiol wragedd. Arglwydd, bendithia hwy ill dau, a chaniattâ iddynt etifeddu dy deyrnas dragywyddol; trwy Iesu Grist ein Harglwydd. Amen.

¶ Yna y dywed yr Offeiriad,

HOLL-gyfoethog Dduw, yr hwn yn y dechreuad a greodd ein rhïeni cyntaf, Adda ac Efa, ac a’u cyssegrodd ac a’u cyssylltodd ynghŷd ym mhrïodas; a dywallto arnoch olud ei ras, a’ch sancteiddio ac a’ch bendithio, modd y galloch ei foddhâu ef ynghorph ac enaid, a byw ynghŷd mewn duwiol serch, hyd ddiwedd eich oes. Amen.

¶ Gwedi hyn, oni bydd Pregeth yn datgan dyledswyddau Gwr a Gwraig, y Gweinidog a dderllyn fel y mae yn canlyn.