TE TIKANGA
MO TE
TANU TUPAPAKU

¶ Kauaka tenei Karakia e karakiatia mo te hunga i mate iriiri kore, i peia atu ranei i roto i te Hahi, mo te hunga ranei i whakamomori i a ratou.

¶ Me haere atu te Minita ki te tomokanga mai ki te marae o te Whare Karakia, a, ka tutaki ki te Tupapaku, me haere ia i mua i te Kawhena, ka tika atu ki roto ranei ki te Whare, ki te Poka ranei, me te korero, me te waiata ranei i enei kupu:

KO ahau te aranga mai, me te ora: ko ia e whakapono ana ki a au, ahakoa kua mate, e ora ano: e kore ano hoki e mate, ake ake ake, nga tangata katoa e ora ana, a e whakapono ana ki a au.   Hoani xi. 25, 26.

E MOHIO ana ahau kei te ora toku Kai Hoko, a, i nga wa i muri nei ka tu ia ki runga ki te whenua. A, ahakoa i muri i taku kiri ka pau tenei tinana, ka titiro atu ano ahau, i roto ano i toku kikokiko, ki te Atua. E titiro ano ahau ki a ia, ahau nei ano; ma oku kanohi, e kore ano e waiho ma te tangata ke, e matakitaki atu.   Hopa xix. 25, 26, 27.

KAHORE hoki he mea i mauria mai e tatou ki te ao, a he mea marama noa tenei, e kore ahei te mau atu e tatou tetahi mea. Na Ihowa i homai, na Ihowa i tango; kia whakapaingia te Ingoa o Ihowa.   1 Timoti vi. 7; Hopa i. 21.

¶ Ka tae ratou ki roto ki te Wkare, ka korerotia enei Waiata e rua, kia kotahi ano ranei:
 

Waiata xxxix.

I MEA ahau, Ka ata whakaaro ahau ki aku huarahi: kei hara toku arero.
    Ka tiakina toku mangai, paraire rawa: i te mea kei toku aroaro te tangata kino.
    I whakamoroki ahau, i wahangu, kihai i puaki taku kupu, ahakoa pai; a ka oho toku mamae.
    Werawera ana toku ngakau i roto i a au; i a au e whakaaro ana, ka ka te ahi: u ka korero toku arero.
    E Ihowa, meinga ahau kia matau ki toku mutunga, ki te maha hoki o oku ra, ehia ranei: kia matau ai ahau, he mea memeha noa ahau.
    Titiro hoki, kua whakaritea nei e koe oku ra, ano he whanuitanga ringaringa; he kahore noa iho ano oku tau i tou aroaro: ahakoa u noa te tu o nga tangata katoa, he mea memeha kau.
    He pono, kei roto i te atarangi te tangata e kopikopiko noa ana; he pono, e ohorere noa ana ratou: e ami ana ia i te taonga, e kahore e matau ma wai ranei e kohi.
    Na, he aha taku e tatari atu nei, e te Ariki, ko koe taku e tumanako atu ai.
    Whakaorangia ahau i aku mahi tutu katoa: kaua ahau e waiho hei tawainga me te wairangi.
    Wahangu ana ahua, kihai i kuihi toku mangai: he meatanga hoki tenei nau. Nekehia atu i a au tau whiu: ka ngaro ahau i te pakinga a tou ringa.
    Whakarongo ki taku inoi, e Ihowa, kia titaha mai tou taringa ki taku karanga; kei
    Ka pakia e koe te tangata, ka whakatupehupehutia mo te tiara, ka meinga e koe tona ataahuatanga kia memeha, kia pera me te purehurehu: he pono, he mea teka noa nga tangata katoa.
    Whakarongo ki taku inoi, e Ihowa, kia titaha mai tou taringa ki taku karanga; kei wahangu koe ki aku roimata: he heke hoki ahau nau, he manene, he pera me oku matua katoa.
    Kia ata hanga mai ki a au, kia ta ai toku manawa: keiwha haere atu ahau, i konei, a ka kahore noa iho.
    Kia whakakororiatia te Matua, te Tama: me te Wairua Tapu;
    Ko te ritenga ia i te tima tanga, a tenei ano inaianei: a ka mau tonu iho, a, ake ake ake. Amine.
 

Waiata xc.

E TE Ariki, ko koe to matou nohoanga: i tera whakatupuranga, i tera whaka tupuranga.
    Kahore ano i whanau noa nga maunga, kahore i hanga e koe te whenua me te ao: ko koe ano te Atua, no tua wha karere, a, ake tono atu.
    E whakahokia ana e koe te tangata kia mongamonga noa: a e mea ana, Hoki atu, e nga tamariki a te tangata.
    Ki tau titiro hoki, e rite ana nga tau kotahi mano ki te rangi onanahi: kua pahure atu nei, ki te mataaratanga hoki i te po.
    Me te mea na te waipuke tau kahakinga i a ratou; he moe ratou: i te ata, ano he tarutaru e tupu ana.
    I te ata e tupu ana, e pihi ana: i te ahiahi kua kotia, kua maroke.
    Kua hemo nei hoki matou i tau riri: ka ohorere hoki i tou aritatanga.
    Kua maka e koe a matou kino ki tou aroaro: a matou mea huna ki te maramatanga o tou mata.
    Ka pau o matou ra katoa me te riri ano koe: ka hemo ake o matou tau, ano he korero e korerotia ana.
    Nga ra o p matou tau, e whitu tekau tau; a, ki te whai kaha, a ka waru tekau nga tau: heoi, he mahi mauiui, he pouri to ratou kaha; ka hohoro hoki te hatepea atu, a ka rere atu matou.
    Ko wai te matau ana ki te kaha o tau riri: rite pu ano ki te wehi ki a koe tau riri. Akona matou ki te tatau i o matou ra: kia anga ai te nga kau ki te whakaaro.
    Hoki mai, e Ihowa, kia pehea ake te 'roa? a kia puta ke he whakaaro mau ki o pononga.
    Ki na wawe matou i tau mahi tohu: kia hari ai matou, kia koa ai, i o matou ra katoa.
    Whakaharitia matou, kia rite ki nga ra i whakawhiua ai matou e koe: ki nga tau i kite ai matou i te kino.
    Kia puta mai tau mahi ki o pononga: me te kororia ki a ratou tamariki.
    A hei runga i a matou te ataahuatanga o Ihowa, o to matou Atua: whakapumautia ano ki a matou te mahi a o matou ringaringa; ae ra, te mahi a o matou ringaringa, whakapumautia e koe.
    Kia whakakororiatia te Matua, te Tama: me te Wairua Tapu;
    Ko te ritenga ia i te timatanga, a tenei ano inaianei: a ka mau tonu iho, a, ake ake ake. Amine.

¶ Meireira ka korerotia tetahi mahi o te Upoko tekau ma rima o te Pukapuka tuatahi a Paora ki te hunga o Koriniti:
 

l Koriniti xv. 20.

KUA ara mai a te Karaiti i te mate, kua waiho hei matamua mo te hunga kua moe. Na te tangata nei koki te mate, waihoki, na te tangata te aranga mai o te hunga mate. Iroto hoki i a Arama ka mate katoanga tangata, waihoki i roto i a te Karaiti ka whakaorangia katoatia. Otiia tenei tangata tenei tangata i tona ake turanga; ko te Karaiti te matamua; muri iho ko te hunga o te Karaiti a tona haerenga mai. Ko reira te mutunga, ina oti te rangatiratanga te hoatu e ia ki te Atua, ara ki te Matua; ina memeha i a ia nga kawanatanga katoa, nga mana katoa, me te kaha. Kua takoto hoki te tikanga kia kingi ia, kia meinga katoatia ra ano nga hoa riri ki raro ki ona waewae. Te hoa riri whakamutunga e whakakahoretia, ko te mate. Ka oti hoki nga mea katoa te pehi e ia ki raro i ona w aewae. Otira i te kianga n ei, Ka oti nga mea katoa te pehi ki raro i a ia; e marama ana tenei, kua waiho i waho te kai pehi o nga mea katoa ki raro i a ia. A ka oti nga mea katoa te pehi e ia ki raro i a ia, ko reira ano hoki te Tama riro ai ki raro i te kai pehi o nga mea katoa ki raro i a ia, kia katoa ai te A tua i roto i te katoa. Penei ka aha te hunga e iriiria ana hei whakakapi mo te hunga mate, ki te kore rawa te hunga mate e ara? he aha hoki ratou ka iriiria ai hei whakakapi mo te hunga mate? He aha ano hoki tatou ka tu wehi ai i nga wa katoa? Na, taku oati, ko taku whakamanamana mo koutou i roto i a Karaiti Ihu, i to tatou Ariki, ina, mo te  Karaiti Ihu, i to tatou Ariki, ina, mo te mate ahau i tenei ra i tenei ra. Ha, whawhai ana ahau ki nga kararehe i Epeha, pera ana me te tangata; he aha te pai ki ahau, ki te kahore te hunga mate e ara? Kia kai tatou, kia inu, ko apopo hoki tatou mate ai. Kei whakapohehetia koutou: ki te kino nga hoa, ka heke ki te kino nga tikanga pai. Oho ake ki te tika, kaua hoki e hara; kahore hoki o etahi matauranga ki te Atua: i korero ai ahau kia whakama ai koutou. Otira tera tetahi e ki mai, E peheatia te whakaarahanga o te hunga mate? a he tinana aha to ratou ina haere mai? Kuare! tau e whakato na e kore e puta ki te ora, ki te kahore e mate: a tau e whakato na, ehara i te tinana e puta ake a mua tau e whakato na, engari he kakano kau, no te witi ranei, no tetahi atu mea ranei: a e hoatu ana e te Atua ki taua kakano he tinana, tana hoki i pai ai, a ki tenei kakano ki tenei kakano tona ake tinana. Ehara i te kikokiko kotahi nga kikokiko katoa: engari rere ke to te tangata kikokiko, rere ke to te kararehe kikokiko, rere ke to te ika, rere ke to te manu. Etahi tinana, no te rangi; etahi tinana, no te whenua: otiia rere ke te kororia o nga mea o te rangi, rere ke to nga mea o te whenua. Не kororia ke to te ra, he kororia ke to te marama, he kororia ke to nga whetu: poka ke hoki te kororia o tetahi whetu, o tetahi whetu. He pera ano te aranga mai o te hunga mate. E whakatokia pirautia ana; e whakaarahia pirau-koretia ana: e whakatokia honorekoretia ana; e whakaarahia kororiatia ana: e whakatokia ngoikoretia ana; e whakaarahia kahatia ana: e whakatokia ana e tinana maori; e whakaarahia ana he tinana wairua. Te mea maori, he tinana ano; te mea wairua, he tinana ano. He penei hoki te mea i tuhituhia, Te tangata tuatahi, a Arama, i meinga hei tangata ora; te Arama whakamutunga, hei wairua whakaora. He ahakoa ra ehara te mea wairua i te tuatahi, engari te mea maori; no muri ko te mea wairua. Te tangata tuatahi, no te whenua, he mea oneone: te tangata tuarua, ko te Ariki, no te rangi. Nga mea oneone, rite tonu ki te mea oneone; nga mea o te rangi, rite tonu ki te mea o te rangi. Na, kua mau nei ki a tatou te ahua o to te oneone, waihoki ka mau ano ki a tatou te ahua o to te rangi. E aku teina, ko taku korero tenei, e kore e tau kia riro te rangatiratanga o te Atua i te kikokiko, i te toto; e kore ano hoki te pirau-kore e riro i te pirau. Na, he mea ngaro tenei, e korerotia atu nei e ahau ki a koutou: E kore tatou katoa e moe, engari e whakaahuatia ketia tatou katoa. E kore e aha, kimo kau te kanohi, i te tetere whakamutunga: e tangi hoki te tetere, a e whakaarahia nga tupapaku, he mea pirau-kore, na, ka whakaahuatia ketia tatou. Kua takoto hoki te tikanga kia kakahuria te pirau-kore e tenei pirau, kia kakahuria te mate-kore e tenei hanga matemate nei. Heoi ka oti tenei pirau te whakakakahu ki te pirau-kore, me tenei hanga matemate nei te whakakakahu ki te mate-kore, ko reira rite ai te korero i tuhituhia, Horomia ake te mate e te wikitoria. E te mate, kei hea tou wero? E te po, kei hea tou wikitoria? Ko te hara ta te mate wero; a na te ture i kaha ai te hara. Na, ki te Atua te whakawhetai, nana nei i homai te wikitoria ki a tatou, he meatanga na to tatou Ariki, na Ihu Karaiti. Heoi, e aku teina aroha, kia u, kei taea te whakakorikori, kia hira te mahi ki te Ariki i nga wa katoa, e matau ana hoki koutou, ehara i te maumau ta koutou mauiuitanga i roto i te Ariki.

¶ Ka tae atu ki te Rua, i te mea e wkakariteritea ana te Tupapaku kia tukua iko ki roto ki te whenua, me korero e te Minita enei kupu, me maiata ranei e te Minita ratou ko ona koa;
 

TE tangata i whanau i te wahine, he torutoru nei ona ra, ki tonu ano i te raruraru. Ano he puawai ia e puta mai ana, e kotia iho ana; rere ana ia ano he atarangi, kahore hoki he tumautanga.
    I waenganui o te ora kei te mate matou: me rapu ora matou i a wai, ki te kahore i a koe, e Ihowa? he tika ano hoki kia riri koe mo o matou hara.
    Otiia, e Ihowa, e te Atua tapu rawa, e Ihowa, kaharawa, e te Kai Whakaora tapu, he tino tohu rawa koe, aua matou e tukua atu ki nga mamae nui o te matenga mutunga kore.
    E kitea ana e koe, e Ihowa, nga mea ngaro o o matou ngakau; aua ra e purua ou taringa tohu ki ta matou inoi; engari tohungia matou, e Ihowa tapu rawa, e te Atua tino kaha, e te Kai Whakaora tapu, tino tohu, ko koe te Kai whakarite pai o te Whakawa, e ora tonu ana koe, aua matou e tukua, a te haora whakamutunga, kia meatia e nga mamae o te mate kia whakarere i a koe.

¶ Ka panga iho te oneone ki ranga ki te Tupapaku, ka mea atu te Minita:

KUA pai nei te Atua Kaha rawa, he nui no tana mahi tohu, ki te tango ki a ia i te wairua o to tatou hoa kua riro nei, na, ka tukua e tatou tona tinana ki te oneone, he oneone ki te oneone, he pungarehu ki te pungarehu, he nehu ki te nehu; me te tumanako atu ki te Aranga ake ki te ora tonu, i roto i to tatou Ariki i a Ihu Karaiti; mana ne e whakaahua ke to tatou tinana tutua, kia rite ki tona tinana kororia, i runga i te mahinga a tona kaha, e taea ai e ia te pehi nga mea katoa ki raro i a ia.

¶ Ko reira korerotia ai, maiatatia ai ranei:

A KA rongo ahau i tetahi reo i te rangi, e mea mai ana ki ahau, Tuhituhia, Ka hari te hunga mate, e mate ana i roto i te Ariki, no konei ake ano: ae ra, e ai ta te Wairua, kia okioki ai ratou i a ratou mahi.

¶ Ko reira te Minita mea ai:

E Ihowa, tohungia matou.
E te Karaiti, tohungia matou.
E Ihowa, tohungia matou.
 

E TO matou Matua i te rangi, Kia tapu tou Ingoa. Kia tae mai tou rangatiratanga. Kia meatia tau e pai ai ki runga ki te whenua, kia rite ano ki to te rangi. Homai ki a matou aianei he taro ma matou mo tenei ra. Murua o matou hara, Me matou hoki e muru nei i o te hunga e hara ana ki a matou. Aua hoki matou e kawea kia whakawaia; Engari whakaorangia matou i te kino. Amine.

Ko te Minita.

E TE Atua Kaha rawa, kei a koe e noho ana nga wairua o  te hunga e haere atu ana i konei i runga i te Ariki, e noho hari ana ano i a koe nga wairua o te hunga whakapono, ua watea i te taimaha o te tinana; Tenei matou te whakapai atu nei ki a koe, mou i pai ki te tango atu i to matou nei hoa i roto i nga he o tenei ao kino; me te inoi atu ano ki a koe, kia pai koe ki te whakakapi wawe i te rangapu o au tangata i whiriwhiri ai, kia tae wawe mai ai tau  kingitanga; kia whiwhi ai matou, me era katoa kua riro atu i runga i te whakapono ki ton Ingoa tapu, ki te tino tikanga o te haringa o te tinana rana ko te wairua, i roto i tou kororia mutunga kore; ko Ihu Karaiti hoki to matou Ariki. Amine.
 

Ko te Inoi.

E TE Atua tohu, ko koe te Matua o to matou Ariki, o Ihu Karaiti, ko ia nei te aranga mai me te ora; ki te whakapono hoki tetahi tangata ki a ia, ahakoa mate ia, ka ora ano ia; e kore ano hoki e mate tonu te tangata e ora ana, e whakapono ana ki a ia; nana nei matou i ako, (ara na tana Apotoro tapu, na Paora,) kia kaua e whakarite ki te hunga tumanako-kore te pouri mo te hunga e moe ana i roto i a ia; He inoi atu tenei na matou ki a koe, e te Matua, kia whakaarahia ake matou i te mate ki te ora, ara, i te hara ki te mahi tika; mo te haere rawa atu o matou i tenei ao, ka okioki ki roto ki a ia, ka penei me ta o matou ngakau e mea ake nei ki to matou hoa e takoto nei: tukua ano, a te Aranga nui o te ra whakamutunga, kia manakohia matou e koe; kia whiwhi ano hoki ki taua manaakitanga, e whakahuatia mai e tau Tama aroha ki te hunga katoa e aroha ana, e wehi ana ki a koe, Haere mai, e te hunga whakapai a toku Matua, nohoia te rangatiratanga kua rite noa ake ano mo koutou, no te orokohanganga ra o te ao: Tukua mai tenei, e te Matua tohu, ko Ihu Karaiti hoki to matou Kai hohou rongo, Kai whakaora. Amine.

KIA tau ki a tatou katoa te atawhai o to tatou Ari ki o Ihu Karaiti, me te aroha o te Atua, me te whiwhinga tahitanga ki te Wairua Tapu, ake ake. Amine.