TE TIKANGA MO TE

MOTUHANGA I TE TANGATA

HEI

PIHOPA:

KIA MAHIA I TETAHI RATAPU, RA NUI RANEI.

¶ Kia oti ngo mea katoa te ata whakarite i roto i te wharekarakia, kia mutu hoki nga Inoi o te Ata, ma te Pihopa Tumuaki (mu tetahi atu Pihopa ranei) e timata te Karakia o te Hapa a te Ariki: ko tenei hoki.

¶ TE INOI

E TE Atua Kaha rawa, he maha nga homaitanga papai i tukua raai e koe, ara, e tau Tama, e Ihu Karaiti, ki au Apotoro tapu, me te whakahau ano i a ratou ki te whangai i to kahui; Homai tou Wairua Tapuki nga Hepara katoa o to Hahi, ara, ki nga Pihopa, kia uaua tonu ai ratou ki te kauwhau i to Kupu, ki te ata whakahaere i ona tikanga; meinga hoki nga tangata kia rongo tonu ki taua Kupu, kia whiwhi katoa ai ki te karauna o te kororia mutunga-kore; ko Ihu Karaiti hoki to matou Ariki. Amine.
 

¶ Ma tetahi atu Pihopa hoki e korero

TE TUHITUHI. 1 Timoti iii. 1.

HE pono te korero, ki te hiahia tetahi ki te mahi pihopa, e hiahia ana ia ki te mahi pai. Na, ko te tikanga tenei, kia kaua te pihopa e ekengia e te kupu, he tahu no te wahine kotahi, kia whai mahara, kia whai whakaaro, kia ataahua ana tikanga, kia atawhai ki nga manuhiri, kia whai ngakau ki te whakaako: kia kaua e kakai waina, kia kaua e patu, kia kaua e whaia e ia nga taonga he; engari kia ngakau ngawari, kia kaua e whawhai, kia kaua e matenui ki te moni; kia pai tana tohutohu i tona whare, e mea ana i ana tamariki kia ngohengohe ki a ia, kia nui to ratou whai mahara: (ki te kore hoki tetahi tangata e matau ki te tohutohu i tona whare ake, me pehea ka tiaki. ai ia i te hahi a te Atua?) Ko te tauhou, kauaka, kei whakakake pea, a ka taka ki to te rewera whakamatenga. Tetahi tikanga hoki, kia pai te korero mona a tehunga o waho; kei taka ia ki te whakahawea, ki ta te rewera mahanga ano hoki.

¶ Ko tenei ranei:

MO TE TUHITUHI. Mahi xx. 17.

KA tono tangata atu a Paora i Miretu ki Epeha, hei tiki i nga kaumatua o te hahi. A, to ratou taenga mai ki a ia, ka mea ia ki a ratou, E mahara ana koutou ki taku tikanga i roto i a koutou i nga ra katoa, no te ra tuatahi iho ano o toku taenga mai ki Ahia. Papaku noa iho te ngakau i mahi ai ahau ki te Ariki, he maha ia nga roimata, me nga tthakamatautauranga i pa mai ki a au, i nga Hurai e whakatakoto whakaaro ana mnku: kihai i puritia e ahau tetahi o nga mea pai, i whakakitea atu ano ki a koutou, i akona nuitia ki a koutou, i tenei whare hoki, i tenei whare; i kauwhautia ki nga Hurai, ki nga Kariki, te ripeneta whaka te Atua, me te whakapono ki to tatou Ariki, ki a Ihu Karaiti. Na, tenei ahau te haere nei ki Hiruharama, he hereherenga na te Wairua; kahore hoki e mohio ki nga mea e pa mai ki a au i reira: heoi ano, ko ta te Wairua Tapu e whakaatu mai nei i tenei pa, i tenei pa, e mea ana, e taria mai ana ahau e nga mekameka, e nga mate. Otiia kahore aku whakaaro ki tetahi o enei mea; e kore ano hoki ahau e ihupuku ki te ora; engari ka koa ahau ina taea taku e whai nei, me te mahi i homai ki a au e te Ariki, e Ihu, ara, kia whakaaturia te Rongo pai o te aroha noa o te Atua. Na, e mohio ana tenei ahau, heoi ano kitenga o toku mata e tetahi o koutou, e te hunga i kauwhau haere nei ahau i te rangatiratanga o te Atua i roto i a koutou. Koia ahau ka mea nei ki a koutou aianei, Kahore oku poke i nga toto o tetahi tangata. Kihai hoki ahau i manawapa ki te kauwhau i te whakaaro katoa a te Atua ki a koutou. Na, kia tupato ki a koutou, ki te kahui katoa ano hoki i meinga ai koutou e te Wairua Tapu hei kai tirotiro, whangaia te hahi a te Atua, i hokona nei e ia ki ona ake toto. E mohio ana hoki ahau ki tenei, ka riro ahau, tera e puta mai ki a koutou nga wuruhi nanakia, e kore nei e tohu i te kahui. A ka whakatika ano etahi tangata i roto i a koutou, hei korero i nga mea parori ke, kukume ai i nga akonga hei , whai i a ratou. Na, kia mata; ara, kia mahara ano ki nga tau e toru, kihai nei ahau i mangere i te po, i te ao, ki te whakatupato i tenei, i tenei, o koutou me te tangi ano ahau. Na, tenei ahau, e aku teina, te tuku atu nei i a koutou ki te Atua, ki te kupu hoki o tona aroha noa, e kaha nei ki te whakatupu ake, ki te hoatu hoki i tetahi wahi ki a koutou i roto i te hunga katoa kua oti te whakatapu. Kihai i hiahiatia e ahau te hiriwa, te koura, te kakahu ranei o tetahi. E mohio ana ano koutou, na enei ringaringa i mahi nga mea i matea e ahau, e oku hoa. î whakakite atu ahau i nga mea katoa ki a koutou, kia penei ano te mahi, te atawhai i te hunga ngoikore; kia mahara hoki ki nga kupu a te Ariki, a Ihu, ki tana i mea ai, Te whakawhiwhi, aui atu te hari i to te whiwhi.
 

¶ Ko reira korerotia ai e tetahi atu Pihopa.

TE RONGO PAI. Hoani xxi. 15.

KA mea a Ihu ki a Haimona Pita, E Haimona, tama a Hona, rahi atu ranei tou aroha ki a au i to enei? Ka mea tera ki a ia, Ae, e te Ariki; e mohio ana koe, e aroha ana ahau ki a koe. Ka mea ia ki a ia, Whangainga aku reme. Ka mea mai ano ia ki a ia, ko te rua o nga ineatanga mai, E Haimona, tama a Hona, e aroha ana koe ki a au? Ka mea tera ki a ia, Ae, e te Ariki, e mohio anakoe, e aroha ana ahau ki a koe. Ka mea ia ki a ia, Whangainga aku hipi.  Ka mea atu ia ki a ia, ko te toru o nga meatanga atu, E Haimona, tama a Hona, e aroha ana koe ki a aui Ka pouri a Pita, no te mea ka toru ana meatanga ki a ia, e aroha ana koe ki a au? Ka mea ano ki a ia, E te Ariki, e mohio ana koe ki nga mea katoa; e mohio ana koe, e aroha ana ahau ki a koe. Ka mea a Ihu ki a ia, Whangainga aku hipi.

¶ Teneiranei.

HOANI xx. 19.

ITAUA ta tuatahi ano o te wiki, i te ahiahi, i nga tatau e kati ana o te wahi i huihui ai nga akonga i te wehi i nga Hurai, ka haere mai a Ihu, ka tu i waenganui, a ka mea ki a ratou, Kia tau te rangimarie ki a koutou. A, ka puaki tenei kupu ana, ka whakakitea atu e ia ona ringaringa, me tona kaokao ki a ratou. Na, hari tonu nga akonga i to ratou kitenga i te Ariki. Ka mea ano a Ihu ki a ratou, Kia tau te rangimarie ki a koutou: i tonoa mai ahau e te Matua, a ka tonoa ano hoki koutou e ahau. Ka korerotia tenei, ka whakaha mai ia, a ka mea ki a ratou, Kia riro atu te Wairua Tapu i a koutou: ki te whakarerea noatia atu e koutou nga hara o etahi tangata, ka whakârerea o ratou; a, ki te whakamaua o etahi e koutou, ka mau ano.

¶ Tenei ranei.

MATIU xxviii. 18.

KA haere mai a Ihu, ka korero ki a ratou, ka mea, Kua tukua katoatia mai ki a au te mana o te rangi, o te whenua. Na, haere koutou, meinga hei akonga nga iwi katoa, iriiria i runga i te ingoa o te Matua, o te Tama, o te Wairua Tapu: akona ratou kia mau ki nga mea katoa i whakahaua atu e ahau ki a koutou: na, ko au tena hei hoa mo koutou i nga ra katoa, a, te mutunga ra ano o te ao.

¶ Kia mutu te Rongo Pai, te Whakapono o Naihia, me te Kauwhau, me noho te Pihopa Tumuaki ki tona tuuru i te wahi e tataana ki te Tepara tapu; me tuku hoki ki a ia eetahi Pihopa tokorua o taua Hahi te tangata e motuhia ana hei Pihopa, he mea whakakakahuki to te Pihopa kakahu ma; me penei hoki ta raua ki;

E TE Matua o te Hahi i roto i te Atua, he tuku tenei na maua ki a koe i tenei tangata pai, tangata mohio, kia motuhia hei Pihopa.

¶ Hei honei whakakuatia aie ia tana ki whakaae mo te rongo ki te Pihopa Tumuaki i nga mea tika katoa.
 

I RUNGA i te ingoa o te Atua. Amine. Kua oti nei ahau, a ——— te whakarite hei Pihopa mo te Hahi i te Pihopatanga o ——— ; He ki tuturu tenei naku, tera ahau e rongo, e whakahonore i te Pihopa Tumuaki o tenei Hahi, i ona whakakapi hoki i muri i a ia; ma te Atua ahau e awhina i roto i a Ihu Karaiti.

¶ Kauaka tenei e whakahuatia, i te mea hei Pihopa Tumuaki te tangata e motuhia ana heiPihopa.

¶ Hei konei te Pihopa Tumuakiwhakahau aiite iwi kiainoi; kiapenei tana ki;

EHOA ma, kua oti te tuhituhi ki te Rongo Pai a Ruka te inoinga a to tatou Kai whakaora, a te Karaiti i te po, a, ao hoa te ra, i te mea e anga ana ia ki te whiriwhiri, ki te tonotono i ana Apotoro kotahi tekau ma rua. Kua oti hoki te tuhituhi ki nga Mahi a nga Apotoro te nohoanga pukutanga o nga akonga i Anatioka, i a ratou e anga ana ki te whakapa i o ratou ringaringa ki a Paora raua ko Panapa, ki te tono hoki i a raua ki te kauwhau. Waihoki hei tauira mo tatou a te Karaiti ratou ko ana Apotoro; kia matua tahuri hoki tatou ki te inoi, ka whakauru ai i tenei tangata ki te mahi e mea nei tatou kua karangatia ia e te Wairua Tapu hei whakarite.

¶ Ko konei te Ritani; tera i te Karakia mo te Motuhanga i te tangata hei Rikona; otira, hei te mutunga o tenei kupu, "Kia pai koe ki te whakamarama i nga Pihopa katoa, &c." me whakarere te kupu i raro iho, meu whakahua ke ko tenei;

KIA pai koe ki te manaaki i to matou hoa, kua oti nei te whiriwhiri hei Pihopa; ki te tuku mai hoki i tou Wairua Tapu ki a ia, kia ata mahia ai e ia te mahi i karangatia ai ia, kia whai pai ai te Hahi, kia whakamoemititia ai hoki tou Ingoa.

Te Nuinga. E Ihowa, whakarongo mai rapea ki a matou.

¶ Ko reira tenei Inoi.

E TE Atua kaha rawa, e te Kai homai o nga mea pai katoa; nau, ara, na tou Wairua Tapu i whakarite nga tu Minita mo to Hahi; Tirohia atawhaitia tenei pononga au, kua karangatia nei ki te mahi a te Pihopa; whakakiia ia ki tau akoranga pono; meinga kia harakore tona noho, kia pono hoki tana minita ki a koe, ara, kia pai ana kupu, ana mahi; kia whakakororiatia ai tou Ingoa, kia whiwhi ai hoki to Hahi ki te pai i te mea e ata whakahaerea ana e ia nga tikanga; He pai hoki te mahi a to matou Kaiwhakaora, a Ihu Karaiti, e ora na, e kingi tahi na, me koe, me te Wairua Tapu, aianei, a, ake ake ake. Amine.

¶ Katahi te Pihopa Tumuaki ka noho ki tona nohoanga, ka ki ai ki te tangata meake nei motuhia hei Pihopa;

E TAKU teina, kua takoto he tikanga i roto i te Karaipiture tapu, i nga ture ano hoki a te Hahi o mua, kia kaua e hohoro te whakapa ringaringa ki tetahi tangata, te whakawhiwhi hoki i a ia ki te mana mo te whakahaere tikanga i roto i te Hahi a te Karaiti, he mea hoko nei nana taua Hahi ki ona toto i whakahekea ra. Heoi, e kore koe e whakaurua wawetia ki tenei mahi; engari ka matua makaa e au etahi patai ki a koe, kia rongo ai tenei whakaminenga ki au whakaaro mo te tikanga mo to mahi i roto i te Hahi a te Atua.
 

KEI te te tonu ranei tou whakaaro ki tou karangatanga ki tenei mahi minita, he mea e rite ana ki ta Ihu Karaiti i pai ai, ki nga tikanga hoki o tenei wahi o tana Hahi?
   Kupu Whahahoki. Ae.

Te Pihopa Tumuaki. E matau ana ranei koe ki nga Karaipiture Tapu, kei reira ngaakoranga katoa e whiwhi ai te tangata ki te oranga tonutanga i runga i te whakapono ki a Ihu Karaiti? Kua pumau hoki tou whakaaro ki te whakaako i: te iwi e tukua ki a koe ki nga inea o roto o aua Karaipiture Tapu; kia kaua hoki e whakaakona tetahi atu mea, hei mea e whiwhi ai te tangata ki te oranga tonutanga, ko nga mea anake e whai putake ana i roto i aua Karaipiture?
   Kupu Whakahohi. E matau ana ahau ki tena; ka penahoki taku mahi; ma te Atua ahau e awhina.

Te Pihopa Tumuuaki. E ata mahi ranei koe i aua Karaipiture Tapu, me te inoi ano ki te Atua kia whakakitea mai nga tikanga ki a koe; kia ahei ai i a koe te whakaako, te whakahau i runga i te akoranga pai, me te turaki ano i ta te hunga e totohe mai ana?
    Kupu Whakahoki. Ae. Ma te Atua hoki ahau e awhina.

Te Pihopa Tumuaki. E whakaputaia ranei tou uaua ki te pana atu i nga whakaakoranga he katoa, e rere ke nei i ta te Atua Kupu; me te akiaki ano, me te whakakaha i era atu tangata ki te mahi i taua mahi?
    Kupu Whakahoki. Ae. Ma Ihowa hoki ahau e awhina.

Te Pihopa Tumuaki. E whakakahoretia ranei e koe te karakiakore me nga hiahia o te ao; e noho whakaaro hoki koe i runga i te tika, i te karakia pai i tenei ao; kia waiho ai koe nei tauiri ki te iwi mo nga mahi pai, kia whakama ai hoki te hoariri, te ai he kupu whakahe mou?
    Kupu Whakahoki. Ae. Ma Ihowa hoki ahau e awhina.

TePihopa Tumuaki. E tohe ranei koekia ata noho nga tangata katoa i ronga i te aroha, i te rangimarie; e riria hoki e koe nga tangata tutu, tukahiture i roto i tou Pihopatanga, kia rite ki te mana e tukua nei ki a koe e te Kupu a te Atua, e nga tikanga hoki a te Hahi?
    Kupu Whakahoki. Ae. Ma te Atua hoki ahau e awhina.

Te Pihopa Tumuaki. E pono ranei to mahi whakapa ringaringa ki etahi tangata, to momotu i a ratou hei minita?
    Kupu Whakahoki. Ae. Ma te Atua hoki ahau e awhina.

TePihopa Tumuaki. E whai whakaaro ranei koe ki a te Karaiti, e ata hanga, e atawhai ki te hunga rawakore, ki nga tangata hoki kahore nei o ratou kai awhina?
    Kupu Whakahoki. Ae. Ma te Atua ahau e awhina.

¶ Katahi ka whakatika te Pihopa Tumuaki ka mea;

KUA homai nei ki a koe e te Atua Kaha, rawa, e to tatou Matua i te Rangi, he hiahia pai ki enei mahi katoa; mana ano he homai he kaha e rite ai aua mahi i a koe; mana e whakaoti te mahi pai kua timataia nei e ia i roto i a koe, kia tu he-kore ai koe a te ra whakamutunga i roto i to tatou Ariki, i a Ihu Karaiti. Amine.

¶ Hei konei ka kakahuria era atu o nga kakahu Pihopa e te tangata e motuhia ana heiPihopa, a, ka tuturi ia, me waiata, me korero ranei i runga i a ia te himene nei, E te Wairua, Kai-hanga; ma te Pihopa Tumuaki etimata, ma era atu Pihopa ratou ko te nuinga o te tangata a ratou rurangi, kia rite ki tenei a takoto atu nei.
 

E te Wairua Kai-hanga
O te ngakau taogata,
Heke iho, tou kaha
Homai hi o pononga.

Oha a te Rungarawa,
Hei kai whakamarire,
Ahi, Aroha, Wai ora,
Hinu whakawahinga.

Takiwhitu au mea homai,
Ringa o te Atua:
Ta te Matua i ki mai
Hei whakaako korero.

Mau te marama e homai,
Matapuna aroha;
Mana tonu tou kaha
Ki o matou tinana.

Mau e arai te hoariri;
Mau e ata noho ai.
Matou ata arahina
Kia atea ai i te he.

Homai au mea whakahari,
Me au tohu atawhai;
Whakangaromia te whainga
Runga i te Rongo mau.

Meinga matou kia whakaae
Ki te Matua aroha,
Ki te Tama atawhai,
Ki to raua Wairua.

A, kia puaki he moemiti
Ki te Tokotoru pai:
Ko te Wairua whakahari,
Hei a matou noho ai.

¶ Ka mutu tena memea te Pihopa Tumuaki,

E IHOWA, whakarongo mai ki ta matou inoi.
    Te Nuinga. Kia tae atu hoki ki a koe ta matou karanga.

Kia inoi tatou.

E TE Atua Kaha rawa, e te Matua tohu, na te nui o tou aroha ki a matou i homai ai e koe tau Tama kotahi, a Ihu Karaiti, hei Kai-hoko i a matou, e whiwhi ai matou ki te oranga tonutanga; a, i te mea kua oti matou te hoko ki tona matenga, kua kakeatu hoki ia ki te Rangi, i ringihia nuitia mai e ia ana mea homai noa ki runga ki te tangata, i riro ai etahi hei Apotoro, etahi hei Poropiti, hei Kai-kauwhau i te Rongo Pai, hei Hepara, hei Kaiwhakaako, hemea kia ata tutuki ai te hanganga ake o tana Hahi; Homai tou Wairua Tapu ki tenei pononga au, kia takatu tonu ai ia ki te korerp nui i te Rongo Pai, ara i te houhanga rongo ki a koe. Kaua te mana e tukua nei ki a ia e waiho hei whakamate, engari, hei whakaora; Meinga ia hei pononga mahara, hei pononga pono; hei whangai i au tamariki ki te kai i te wa e tika ai; kia tomo ai ia a mua ki te hari kahore nei he mutunga: Ko Ihu Karaiti hoki to matou Ariki, e ora na, e kingi tahi na, me koe, me te Wairua Tapu, a, ake ake ake. Amine.
 

¶ Hi konei te Pihopa Tumuaki, me era atu Pihopa ka whakapa i o ratou ringaringa ki runga ki teupokootetangataemotuhia ana hei Pihopa; me tuturi tonu tenei, me te kiano te Pihopa Tumuaki;

KIA riro i a koe te Wairua Tapu mo te mahi a te Pihopa i roto i te Hahi a te Atua, e tukua atu nei ki a koe i o matou ringaringa e whakapakia atu nei; I runga i te Ingoa o te Matua, o te Tama, o te Wairua Tapu. Kia mahara ano koe ki te whakau i te ahi, ara, i ta te Atua mea homai noa, ka riro na i a koe, he mea na te whakapanga atu o o matou ri ngaringa: Ehara hoki i te wai rua o te wehi ta te Atua i ho mai ai ki a tatou; engari to te kaha, to te aroha, to te ngakau mahara.

¶ Me hoatu hoki te Paipera ki a ia e te Pihopa Tumuaki, me tana ki ano,

KIA pumau koe ki te korero pukapuka, ki te whakahau, ki te whakaako. Whakaaroaroa nga mea o roto o tenei pukapuka; ata mahia hoki, kia kitea ai tou nekehanga ake e nga tangata katoa. Kia mahara ki a koe ano, ki te whakaakoranga hoki. Kia te ki enei mea; ki te mea hoki koe i tenei, ka whakaora koe i a koe ano, i te hunga ano hoki e whakarongo ana ki a koe. Hei hepara koe ki te kahui a te Karaiti; kauaka hei murohi. Whangaia: kauaka hoki ratou e pau i a koe. Tautokona ake nga mea ngoikore; whakaorangia nga mea e mate ana; takaia te mea kua whati te iwi; whakahokia mai nga mea kua peia atu; rapua nga mea kua ngaro. Ka mahi tohu koe, kaua e tukua te he kia tupu: ka riri ki te he, kei wareware koe ki te mai tohu; a, ka puta mai te tino Hepara, ka whiwhi koe ki te karauna kororia, e kore nei e pirau; i roto i to tatou Ariki, i a Ihu Karaiti Amine.

¶ Me korero i konei e te Pihopa Tumuaki te roanga atu o te Karakia o te Hapa a te Ariki; mt tango hoki i te Hapa te Pihopa whakapa hou, ratou ko era atu.

¶ Ko enei Inoi hoki hei whakakapi mo te Inoi whakamutunga, i mua tonu ake o te Manaakitanga.

E TE Matua atawhai, he inoi tenei na matou ki a koe kia tukua mai tau manaakitanga ki runga ki tenei pononga au; whakakakahuria ia ki tou Wairua Tapu, kia kauwhau ai ia i to Kupu, me te tohe tonu ki te riri i te he, ki te whakahau; me te whakapau ano i te manawanui, i te whakaako. Meinga ia hei tauira pai ki nga tangata whakapono, ara, ana kupu, tana whakahaere, tona aroha, tona whakapono, tona hekore, tona ngakau ma: a, kia tutuki tona omanga, whakawhiwhia ia a te ra whakamutunga ki te karauna o te tika, kua takoto nei i te Ariki, i te kaiwhakarite tika o te whakawa; e ora na, e kingi tahi na, me te Matua, me te Wairua Tapu, kotahi ano Atua, a, ake ake ake. Amine.

HEI mua koe i a matou, e Ihowa, hei tohutohu i a matou; ko koe ano hoki hei whakakaha i a matou, kia whai kororia ai koe i a matou mahi katoa, he mea timata, he mea mahi, he mea whakaoti i roto i a koe; kia whiwhi ai matpu ki te ora tonu i te mea e atawhaitia nei e koe; ko Ihu Karaiti hoki to matou Ariki. Amine.

MA te marie a te Atua, e kore nei e taea e te whakaaro, e mea o koutou ngakau, o koutou hinengaro kia te i runga i te mataiiranga, i te aroha ki te Atua, ki tana Tama ano hoki, ki to tatou Ariki, ki a Ihu Karaiti; kia mau, kia te tonu hoki ki a koutou, te manaakitanga a te Atua Kaha rawa, a te Matua, a te Tama, a te Wairua Tapu. Amine.