ELIZABETH, Dei gratia Angliæ, Franciæ & Hiberniæ Regina, fidei defensor, &c. Omnibus ad quos præsentes literæ pervenerint, salutem. Cum memores officii nostri erga Deum omnipotentem (cujus providentia principes regnant) legibus quibusdam saluberrimis, consensu trium Regni nostri statuum, sancitis, anno regni nostri primo, Regium nostrum assensum libenter præbuerimus: inter quas una lex lata est, ut Preces publicæ, una, & eadem certa, & præscripta precandi forma, lingua vulgari, & vernacula, passim in ecclesia Anglicana haberentur, quo subditi nostri quid orarent facilius intelligerent, & absurdum illum, diuque in Ecclesia inveteratum errorem, tandem devitarent; fieri enim non potest, ut precationes, supplictiones, aut gratiarum actiones non intellectæ, mentis ardorem aliquando excitent & accendant, cum spiritu & veritate Deus qui spriitus est, non oris tantum strepitu, adorari vult: cui rei etiam addi potest, quod hac cæca ignoratione, superstitiosæ preces, aut res alienæ, non satis idoneæ quæ Deo profunderenter, cordium humanorum scrutatori, sæpenumero ore prophano offerebantur: Notum vobis esse volumus, quod quoniam intelligimus Collegia utriusque Academiæ Cantabrigiensis & Oxoniensis; Collegium item Novum prope Wintoniam, & Etonense, bonis literis dicata, supplicibus votis petere, ut quo sacrarum literarum monumenta Latina ad uberiorem Theologiæ fructum eis reddantur magis familiaria, eis liceat eadem forma precum Latine uti; omnibus Reipublicæ nostræ membris, quantum in nobis est, consulere, & cum eorum necessitati, qui Latina non intelligunt, tum eorum voluntati qui utranque linguam percipiunt, consulere cupientes, constituimus per præsentes, licitum esse & permissum nostrua autoritate & privilegio reguli, tam Decano & Sodalitio Ecclesiæ Christi in Academia nostra Oxoniæ, quam Præsidibus, custodibus, rectoribus, magistris & sodalitatibus, omnium & singulorum Collegiorum Cantabrigiæ, Oxoniæ, Wintoniæ, & Etoniæ hoc modo precandi Latine graphum oedi (edi) curavimus in hoc præsenti volumine, convenientem com Anglicano nostro Publicarum precum libro, jam per universum nostrum Regnum recepto & usitato. Cui item peculiaria quædam in Christiaorum funebribus & exequiis decantanda adjungi præcipimus, Statuto illo prædicto de ritu publicarum precum (cujus supra mentionem fecimus), anno primo regni nostri promulgato, in contrarium non obstante.
    Proviso semper, quod in ejusmodi Collegiis, quibus laicorum parochiæ annexæ erunt, ac in reliquis etiam, ad quorum templa laici, eorundem Collegorum famuli & ministri, sive alii quicunque sive Latinæ linguæ imperiti, necessario adire debent, his horæ aliquot opportunæ & loca in dictis ecclesiis aut sacellis assignentur, in quibus, Festis saltam diebus, preces Matutinæ & Vespertinæ legantur & recitentur; & Sacramentorum administrationes suis temprobus Anglice ad laicorum ædificatonem celebrari possint. Eadem etiam formula Latina precandi privatim uti hortamur omnes reliquos Ecclesiæ nostræ Anglicanæ ministros, cujusque gradus fuerint, iis diebus, quibus aut non solent, aut not tenentur parocianis suis, ad ædem lingua, secundum formam dicti Statuti, recitare. Im præmissorum autem fidem & testimonium, has literas nostras fieri fecimus.

Dat. apud Palacium nostrum de Westmonasterio, sexto die Aprilis. Anno regni nostri secundo.
(i. e. 1560)

Præfatio

NIHIL unquam fuit humana sapientia tam bene constitutum, aut constabilitum firmiter, quod processu temporis non labefactatetur & corrumperetur. Et ut de aliis exemplis taceam, hos manifestum est de forma publicarum precum in Ecclesia, quas vulgus Cultum Dei vocare consuevit. De harum origine si quis consultat autenticos scriptores, inveniet non alia ratione institutas esse, quam ut fides, pietasque ac religio Christiana cresceret, & doctrina latius propagarentur. Nam sancti Patres ita rem instituerunt, ut tota Biblia, aut major horum pars semel in anno prælegeretur, hoc consilio, ut clerici & præsertim ministri Ecclesiæ, frequenti lectione & meditatione scripturæ, seipsos excitarent ad pietatem, & instructiores redderentur ad decendam Ecclesiam verbo Dei, & refutandos adversarios veræ doctrinæ; deinde, ut populus ex quotidiana lectione sadrorum librorum in templis, cresceret subinde magis ac magis in vera cognitione Dei & Domininostri Jesu Christi, & per id accenderetur ad studium & amorem veræ religionis. Sed multis retro ab hinc annis, hæc pia & salutaris Patrum constitutio ita neglecta, mutata & corrupta fuit, additione incertarum historiarum, ut nihil durius dicam, Responsoriorum, Versuum & inutilium repetitionum, commemorationum, & aliarum Synodalium constitutionum, ut semper fere cum inciperetur liber aliquis sacer, priusquam tria aut quatuor capita absolverentur, nihil temporis superesset pro reliqua parte scripti. Ut, exempli gratia, visio Esaiæ prophetæ incipiebatur prima dominica Adventus, it liber Geneseos dominica Septuagesimæ incipiebatur: sed incipiebator tantum, quia numquam finiebatur. Et ad hunc modum fiebat de aliis.
    Præterea, etiamsi Paulus jubeat sacram lectionem fieri lingua populari, ut inde ædificetur Ecclesia, tamen aliquot seculis sacri libri prælegebantur ad Anglos Latine, ut is qui legeret, plerunque daret sine mente sonum, & vox tantum ærem & aures feriret; corda, spiritus & menes, fructu vacarent. Ad hæc, etsi sancti patres diviserunt Psalmos in septem partes, quas Nocturnas preces vocant, ut Psalterium integrum singulis septimanis absolveretur; raro tamen his postremis tempribus huic huic ordinationi fuit satisfactum, sed omnibus diebus iidem Psalmi repetebantur, aliis interim omnino omissis. Postremo tantus fuit numerus, tanta varietas regularum Picæ (ut vocabant), tot mutationes in officio ecclesiastico, quod revolutio libri, ad inveniendum quid legeretur, plus negotii & difficultatis haberet, quam lectio hujus quod fuerat inventum. Horum & similium incommodorum consideratione, revocavimus officum Ecclesiasticum ad priman institutionem, juxta consilium sanctorum Patrum. Et ut omnia sint in promptu, præfixum est Calendarium facile intellectu, & in quo quantum fieri potuit, totius Scripturæ continua lectio proponitur ordine, ita ut nulla sit interruptio aut separatio locorum in sacris Bibliis conjunctorum. Hoc ut commode fieret, necesse fuit omittere Antiphonas, Responsoria, Invitatoria, & alia quædam similia, quæ disjungebant perpetuum contextum & continuam lectionem scripturæ. Et quia conducit ad hujus ordinis & perpetui contextus sacrorum librorum intellectum, præfigere quosdam Canones, ideo aliquos huic operi præfiximus, qui ut numero pauci, ita intellectione sunt facillimi: sic enim ordo precationum, quantum ad scripturam attinet, dispositus est, ut multo magis conveniat cum consilio institutionis sanctorum Patrum & multo commodior atque utilior sit, quam fuerit illa qua antea sumus usi. Quod autem majorem habeat utilitatem, vel ex eo facile intelligi potest, quod in eo multa sunt omissa de illis rebus, quæ sunt incertæ, quædam etiam confictæ, nonnullæ superstitiosæ. Et quod in hac ordinatione nihil contineatur præter purum verbum Dei & sacras literas, vel quod in evidente & necessaria consequutione ex istis deducitur, idque hoc ordine, illo idiomate, ut & a lectoribus & auditoribus haud difficile percipe & retineri possit. Est præterea hæc ordination commodior propter brevitatem & manifestum ordinem, & paucas regulas apertas; et quia ministris Ecclesiæ nihil opus est aliis libris in publico ministerio, si hunc & sacra biblia teneant, quo fit etiam ut plebecula facilius ferre possit sumptus in coemendis libris in unaquaque Parochia, quam unquam antea. Est & illud in hac ordinatione illustre, & quod omnes ad decorum non solum, sed & utile & necessarium judicant, quod in omnibus hujus regni ecclesiis eædem sunt lectiones & cantiones, cum antea singulæ Dioeceses suam habuerint ordinationem, ut alii Sarum, alii Herefordiensem, alii Eboracensem, aut Lincolniensem, &c. sequerentur.
    Si autem quispiam queratur, difficiliorem esse hanc ordinationem, propterea quod oporteat jam omnia ex libro recitere, cum antea ex solo auditu, propter crebram repetitionem, multa addisci possent: is si conferet utilitatem intelligentiæ, quam ex quotidiana lectione sacrorum librorum consequentur, cum labore, facile hance molestiam devorabit. Quia veru nulla ordinatio tam perspicue proponi potest, de quo non oriantur interdum disputationes in quotidiano usu, constitutum est, ut quoties dubia occurrunt aut incitunt inter ministros, deferatur res ad Episcopum Dioeceseos, cujus judicio in hac re acquiescent, modo nihil constituat, quod palam cum hac ordinatione pugnet.

De Cæremoniis, cur aliæ

QUIDEM ABROGATÆ, ALIÆ

vero retentæ ac receptæ sunt in

Ecclesia nostra Anglicana

________________

CÆRIMONIAS plærasque omnes, ac sacrorum ritus, quibus in Ecclesia diu jam auctoritas tributa est, ab hominum institutione ac disciplina manivisse, luse clarius est. Harum autem cærimoniarum aliæ pie sancteque ab ortu excogitatæ, diuturnitate post & institutionis ignoratione, versæ furunt in eam superstitionem, in qua insunt timores quidam, ac confidentiæ pariter inanes. Aliæ clam in in Ecclesiam irrepserunt, effictæ ad quorundam hominum arbitrium, quibus plus desiderii cultus divini, quam cognitionis modiac rationis recte colendi Deum fuit. Quæ quoniam primo conniventibus cæteris, quibus fuit judicium confirmatius, introductæ fuerunt, in dies singulos in nefarios & flagitiosos abusus adoleverunt. Hæ, non solum quod inutiles sunt, quod iis populus cæcutiit, verum etiam quod gloriæ Dei per has offusæ sunt tenebræ, dignæ existimabantur, quæ exploderentur ac penitus exterminarantur. Aliæ sunt, quas licet ab hominibus ascitas fuisse confitemur; eas tamen retinere optimum visum est, cum propter ευταξιας & decori ordinis conservationem in Ecclesia (quo erant primum destinatæ), tum potissimum, quia spectant ad ædificationem, ad quam sunt omnia (ut Apostolus tradit) referenda. Et quanquam cæremoniæ alicujus retentio, aut omissio, (quod ad eam ipsam attinet) non magni est momenti: temeraria tamen & fastuosa communis ordinis ac disciplinæ majorum rescissio gravissimam numinis divini reprehensionem incurrit.
    Fiat omnia inter vos (inquit Apostolus) decore, & apposito ordine. Ordinis autem hujus constitutio temperatioque neutisquam ad privatos homines spectare potest. Quamobrem conatus rescindendi aut novandi instituta publica, in Ecclesia Christi, non nisi legitime ad eam rem accersito est cuiquam permissus.
    Et quoniam in his nostris turbulentissimis temporibus, ob vehemens hominum studium, tam ardens in quibusdam cærimoniarum suarum propugnatio sit, ut vel minimampartem earum libenter dimitti non velint; aliis contra aures sint novarum rerum cupiditate adeo prurientes, ut tam illorum libidine, quam rei veritati consulendum esse rati, in Deum primum oculos conjecimus, deinde in utilitatem utrarumque partium. Verum ne quisquam ægre ac iniquo animo ferat cærimoniarum in Ecclesia immutationem, rationes quasdam adduximus, cur a multis ante seculis receptæ quædam antiquentur, aliæ vero observentur. Abolentur nonnullæ ad ingentem & immensam illarum congeriem imminuendam, quæ non multo ante hanc nostram ætatem adeo amplificabantur, ut onus illarum non esset ferendum. Quamobrem divus Augustinus in illa ecclesiæ Christi quasi juventute graviter acerbeque conquestus est, acervum illarum tam infinite excrevisse, ut Christianorum conditio multo essent deterior, ea in re, quam populi Judaici: isque auctor ac consultor fuit, ut tam grave jugum & importunum pondus levaretur, quum primom occasio & temporis opportunitas sedate id fieri posse permitteret. At quid diceret divus Augustinus, si in hæc nostra tempora reservatus, vidisset auctissimum incrementum hodiernarum cærimoniarum, quibuscum illæ nequaquam numero sunt conferendæ? Nostrarum cærimoniarum multitudo adeo erat amplificata, adeo erat abstrusæ &obscuræ significationis, & interdum adeo inutiliter accommodatæ, ut potius tenebras obducerent, involverentque rerumsense, quam illustrarent beneficia Christi, prolixe & copiose in nos collata. Ad hæc, Christi evangelium non est disciplina egens cærimoniis, æque atque Moysis instituta; verum est pura & sincera ratio colendi Deum, non in servitute typorum & umbraculorum, sed in spiritus libertate, contenta his solum cærimoniis, quæ poterunt pertinere ad decori ordinis conservationem (quam paulo ante ευταξιας appellavimus) & sanctæ morum disciplinæ confirmationem: & sunt prætera aptæ ad excitandos hebetes & somnolentos hominum sensus in recordationem officii sui erga Deum, idque clara & patenti notatione, in ædificationem corporis mystici. Postremo, gravissima ratio, quæ ad exterminationem quarundam cærimoniarum nos commovit, fuit, quod hæ partim cæcitas [cæcitate] imperitæ plebis, partim inexplebili eorum avaritia, qui quærebant corradere suum quæstum potius quam gloriam Dei illustrare, in tam horribiles abusus degeneraverunt, ut hi, hisi sublatis ipsis cærimoniis, tolli ulla ratione non possent. Verum jam nunc si qui forte graviter ac moleste ferent, aliquas veterum cærimoniarum non abolitas fuisse: ii si secum ipsi velint reputare, sine certis non posse fieri, ut rerum gerendarum decorum & tranquilla disciplina in ecclesia conserventur, facile deprehendent rationum quædam monenta, quibus poterunt revocari ad saniorem mentem & acrius judicium. Quod si penitus omnes antiquas amovendas esse censebunt, & illarum loco novas substituendas: tumquandoquidem auctores sunt cærimoniarum habendarum, equidem eas, quæ diutino populi assensu & voce recepte comprobatæque sunt, & apposite possunt servire instituto nostro, respuendo, stultiam suam manifeste produnt, præsertim cum nosto ævo earum significatio accommodatioque non ignoretur. Hac siquidem clare explorata & percepta, sunt magni æstimandæ ab omnibus, ob admirabilem continuationem, & seriem longinqui tempris, si se ipsi potius concordiæ & consensionis cupidos esse videri volunt, quam introducendi res inusitatas, exoticas & adventitias, is quod (quantum Christianæ religionis diligens quædam procuratio patitur) est sedulo vitiandum. Præter hæc, nemo poterit merito & justo de retentis cærimoniis conqueri, nemo succensere. Nam quemadmodum illæ exulant ab ecclesia, quibus populus foedissime abutebatur, & quibus hominum conscientiæ oppressæ succumbebant; sic hæ retentæ sunt, disciplinæ ac ordinis cause, quæ tamen ita valebunt, ut no solum mutari, sed refigi etiam ac rescindi possint, & ea de re non dabunt se in societatem honoris cum lete divina. Ad hæc, non sunt involutæ aut elingues cærimoniæ nostræ; patant, loquuntur, adeo ut explicata & evoluta sit illarum intelligentia, & propositum non obscurum, quo referuntur. Quo fit, ut credi non possit eas pervertendas fore tempore venturo, æquo ac cæteræ, quibus Christiana vita to coelo a scopo vitæ, Christo, aberravit. At dicent aliqui fortasse: Quo sese jactabit hæc audacia? Ecquid præscribetis religionis formas & effigies peregrinis? Neutiquam. Nam neque consuetas illorum cærimonias reprehendimus, neque inducimus novas, utpote quibuscum nihil nobis commercii est; de nostris hominibus duntaxat sumus solliciti. Hoc enim judicio diu jam fuimus, ut convenire opinaremur, ut quælibet respublica utatur his cærimoniis, quas accommodatissimas existmaverit ad illustrandam Dei gloriam, ac ad sevocandum populum a turpitudine ad coelestiam vitam, ab errore & superstitione ad cognitionem & verum cultum; & denique ut excludat alias omnes, quolibet tempore, quas intellexerit abusu indecore deformitas esse, quemadmodum in humanis traditionibus sæpe usu venisse in diversis provinciis intelleximus.